Bardzo często zwracacie się do nas telefonicznie ze swoją oceną sytuacji w przedsiębiorstwie PKP, przeprowadzanej restrukturyzacji, pomysłami, spostrzeżeniami… Mówicie Państwo, co Wam się podoba, co denerwuje i drażni. Mówicie o brudnych wagonach, niegrzecznej obsłudze, bezczynności funkcjonariuszy SOK, bezmyślności Waszych zwierzchników, bzdurnych zarządzeniach i przepisach. Informujecie nas także o mądrych i odważnych decyzjach kierownictwa wszystkich szczebli, o konduktorach, którzy pomogli wnieść i ustawić bagaż, o miłej i uśmiechniętej kasjerce. Jednym słowem o wszystkim. Proponujemy Państwu redagowanie tej rubryki, rubryki: Halo, tu redakcja „Wolna Droga”.
Telefonować może każdy i mówić o wszystkim.
Do dyspozycji Państwa są telefony:
- kolejowy - (971) 71-74-666
- miejski - (071) 71-74-666
Od poniedziałku do piątku w godzinach 8.00 - 14.00
oraz skrzynka pocztowa:
halo@wolnadroga.pl
|
Kolej na historię: Początki kolei na świecie (1) |
|
| [ 0000-00-00 ] |
Patrząc na rozwój kolei na świecie należy się zastanowić, czy
„rewolucja przemysłowa” w XIX wieku spowodowała rozwój kolei żelaznych,
czy też powstanie kolei spowodowało „rewolucję przemysłową”.
Najprawdopodobniej obie te rzeczy współgrały ze sobą. Twórcą pierwszej
maszyny parowej był Watson Watt. Ale był to maszyna stacjonarna. We
Francji pod koniec XVIII powstała pierwsza lokomotywa parowa, bardzo
niezdarna. Poruszała się z prędkością czterech kilometrów na godzinę i
co 15 minut trzeba było się zatrzymywać, żeby podgrzać kocioł, tak by
wytworzona para napędzała silnik do dalszej jazdy.
Najczęściej podaje
się, że pierwsze lokomotywy z prawdziwego zdarzenia powstały w Anglii, i
tam też trakcję parową uruchomiono dla transportu publicznego. Pierwsze
próby nie były zbyt udane. Lokomotywy poruszały się na przykład po
szynach karbowanych za pomocą zębatego koła. Nie będę wymieniał
wszystkich dziwacznych pomysłów.
Za twórcę pierwszego parowozu z
prawdziwego zdarzenia uważa się Anglika George’a Stephensona
skonstruował parowóz o nazwie „Lokomotion”. On też przyczynił się do
uruchomienia w roku 1825 pierwszej linii kolejowej łączącej dwa miasta o
długości 19 kilometrów. Osiągana tam maksymalna prędkość wynosiła 39
kilometrów na godzinę. Powstawały też nowe linie na przykład Manchester –
Liverpool, gdzie transport odbywał się wyłączne za pomocą parowozów..
Ale nie tylko Anglia budowała trakcję parowa. Dość prędko przystąpiły
do budowy kolei żelaznych Niemcy, chociaż na początku opierały się na
technologii angielskiej. Już w roku 1835 uruchomiono linię Norymberga –
Furth.
We Francji pierwszą linie kolejową uruchomiono w 1832 roku. W
Rosji powstała linia kolejowa Petersburg – Carskie Sioło. W Austrii
Wiedeń – Brno.
Za oceanem również przystąpiono do budowy tras
kolei żelaznej. W roku 1832 zakupiono w Anglii parowóz o nazwie „John
Bull” Pierwszą linię kolejową na terenie obecnej Polski uruchomiono w
1842 roku łączącą Wrocław z Oławą.
Najdynamiczniej kolej żelazna
powstawała w Stanach Zjednoczonych. Tam już w roku 1850 długość
wszystkich linii kolejowych osiągnęła ponad 15 tysięcy kilometrów.
Europa również przystąpiła do budowy kolei żelaznych. Nie tylko Niemcy,
ale też Szwajcarzy, Duńczycy, Norwegowie. Praktycznie cała
dziewiętnastowieczna Europa przechodziła na transport kolejowy.
Spowodowane to było względami ekonomicznymi. Wagony mogły pomieścić
większą ilość towarów i ludzi. Jeżeli początkowo traktowano kolej, jako
nowinkę techniczną, to później zauważono, że ten transport był tańszy od
konnego. W Anglii, ojczyźnie trakcji parowej w latach czterdziestych
przewożono rocznie przeszło 70 milionów pasażerów.
Jak wspomniałem
do Stanów Zjednoczonych sprowadzono lokomotywę angielską, ale sieć
kolejowa powstawała już wcześniej. Początkowo była to trakcja konna. W
roku 1831 uruchomiono pierwszą publiczną linię kolejową pod Charleston.
Prowadził ją parowóz amerykański „Best Friend of Charleston”. W tym
samym roku uruchomiono też linie w stanie Nowy Jork i w Nowym Orleanie.
Wspomniany wcześniej parowóz „John Bull” został użyty w roku 1834 na
odcinku Filadelfia – Nowy Jork.
Te pierwsze linie budowane
dynamicznie, były bardzo oszczędnościowe. Używano szyn płaskownikowych i
podtorzy drewnianych zamiast nasypów. Z czasem przerabiano je na
właściwe. W 1834 roku zastosowano szyny w kształcie odwróconej liter „t”
na wspomnianym odcinku Filadelfia – Nowy Jork. W 1832 roku w Nowym
Jorku uruchomiono też pierwszą na świecie kolej uliczną.
Zmieniała się też konstrukcja wagonów. Najpierw były to wagony
drewniane, bezprzedziałowe, jak widzimy to na westernach. Później
wprowadzono wagony z miejscami do spania. W latach pięćdziesiątych
wprowadzono wagony sypialne. Wagony o konstrukcji metalowej wprowadzono
do powszechnego użytku na początku dwudziestego wieku. Produkowano też
wagony restauracyjne.
Osobną historią jest budowanie linii transkontynentalnych. Budowę pierwszej z nich zakończono już w 1869 roku.
Dalszy rozwój kolei żelaznych w Europie i na świecie w następnej „Wolnej Drodze”.
Roman Guzek
fot. histografy.pl
|
| | |
|
